انواع بازار بورس و فرابورس در ایران و ویژگی های آنها

- نویسنده : زهرا اسدی
- منتظر نظر شما هستیم
- مدت زمان مطالعه : 10 دقیقه
- نویسنده : زهرا اسدی
- مدت زمان مطالعه : 10 دقیقه
- منتظر دیدگاه شما هستیم
- بابا بازار بورس هستااااا!! نه راهنمایی رانندگی!!!! چه خبره؟
- تابلو چیه؟!!
- تابلوها رو چرا رنگی کردن؟ مثلا میگن تابلو زرد، تابلو قرمز، تابلو نارنجی؟
- اصلا مگه مسابقه دومیدانی هست میگید بازار اول و دوم و سوم؟
- اگه اسمش بازار بورس هست پس اصلا چرا بعضی ها میگن فرابورس؟
- اصلا بورس چیه؟
- فرابورس کجاست؟ نکنه چون "فرا" داره بهتر باشه و بیخود وقت تلف نکنیم برای بورس!!!!
- پس این بازار پایه کجاست؟
اینها سوالاتی هستش که وقتی داریم از آموزش بازار بورس ایران صحبت میکنیم باید بهش بپردازیم و خوب قطعا خیلی مهم هستن چرا که یک بخش بزرگ از کار در این بازار ها، شناخت مسیر و تابلو این بازار می باشد.
در مقاله قبل حرف از ابزار مورد استفاده برای هر شغل زده شد و به این نتیجه رسیدیم که برای داشتن موفقیت در بازارهای مالی و تبدیل آنها از کوره پول سوزی، به بهشت پولساز می بایست آگاهی کامل از جزئیات حتی به ظاهر بی اهمیت داشته باشیم تا بتوانیم به میلیاردر خود ساخته تبدیل شویم.
آموزش و موفقیت در بازار بورس به آموزش در 4 حوزه بستگی دارد که تسلط بر این حوزه ها باعث می شود حرفه ای معامله کنیم.
گاهی دوستان بسیار متعصب از یک بخش آگاهی میخواهند تحلیل های حرفه ای کنند ولی غافل از این هستند که هر کدام از روش های زیر بخشی از کل می باشند و امکان خطا رو هم باید در نظر گرفت و شاید فقط یک چهارم ما درست بگوییم، چون تحلیل ها به 4 بخش زیر تقسیم می شوند:
- تحلیل تکنیکال که به بخش نموداری و اندیکاتور و گذشته سهم مربوط می باشد.
- تحلیل بنیادی (فاندامنتال) که به صورت های مالی و اسرار محرمانه شرکت بستگی دارد.
- تابلو خوانی که در ادامه به یک بخش کوچک از آن میپردازیم.
- روانشناسی بازار که شاید مهم ترین اثر را بگذارد چرا که گاهی بازار اصلا تحلیل پذیر و علمی پیش نمیرود و به رفتار جمعی افراد ربط دارد و بعضا رفتار و تسلط هیجانات خودمان هم بسیار موثر است در این رابطه که خیلی از ما به این بخش بی تفاوت یا حداقل کم توجه هستیم.
برای موفقیت در آموزش بازار بورس ایران قبل از شناخت ابزارهای ضروری باید از انواع بازارهایی که در این پلتفرم معاملاتی تعریف شده آگاه باشیم و بدانیم سهام و اوراقی که در این بازار مورد معامله قرار میدهیم جزء کدام دسته و با چه درصد سود و زیان می باشند.
انواع بازار و دامنه نوسان در ادامه مورد بحث است و قبل از خواندن جزییات میخواهم که این چارت خلاصه شده را چند دقیقه با دقت و تامل از نظر بگذرانید:


.
آشنایی با بورس و فرابورس
در حالت کلی معاملات اشخاص حقیقی و ذهنیت کلی افراد عادی مثل من و شما در بازارهای مالی بورس تهران به دو دسته تابلو بورس و فرابورس برمی گردد و سهام شرکت هایی که در این دو بازار بورس تهران تعریف شده اند معامله میشود و و اکثر سرمایه گذاری ها در این دو بازار انجام میشود . اما شاید این سوال در ذهن تان به وجود بیاید که چرا بورس را از فرابورس جدا کرده اند و هر کدام چه تفاوتی با دیگری دارد . اما باید بدانیم که در کنار این دو دسته بازار زیرمجموعه هایی نیز شکل گرفته است که به تفسیر بحث خواهیم کرد.
چرا بازار بورس و فرابورس را جدا کردند؟
به این دلیل که مسئولین محترم سازمان بورس و اوراق بهادار تهران برای بازار بورس یکسری قوانین سختگیرانه تر نسبت به بازار فرابورس قرار دادند و قوانین فرابورس را مقداری راحت تر از بورس تعریف کردند.
یعنی برای ورود اسم شرکت به بازار بورس باید حداقل مقداری سرمایه باشد که تعریف شده باشد و شفافیت شرکت هایی که وارد بازار بورس می شوند بیشتر باشد و شرکت ها حداقل سه سال پی در پی سود ساز باشند و این موارد برای فرابورس ساده تر است. مثلا در بعضی موارد در فرابورس حتما لازم نیست که شرکت سه سال گذشته سود ساز باشد. یعنی گاهی یکسال ضرر داشته و در بعضی موارد حتی شرکت نیست، یعنی اصلا وجود خارجی ندارند و تنها آماده ساختن یک شرکت هستند و با پذیره نویسی اقدام میکنند و این شرکت را وارد بازار سرمایه میکنند و در واقع ما برگ اوراق بهادار یک شرکت در حال ساخت را مورد معامله قرار میدهیم در تابلو فرابورس که در واقع ما با معاملات و خرید و فروش سهام این شرکت برای استارت بهره وری آن کمک کرده ایم و موسس نیز اوراقش را به این دلیل به فروش میرساند.
حال آنکه با محدود کردن و قرار دادن مقررات سختگرانه تر این بازار ها را تفکیک کرده و مثلا بازار بورس را به دو بخش بازار اول بورس و بازار دوم بورس و بازار فرابورس را به دلیل قوانین آسانتر، به بازار اول ، بازار دوم ، بازار سوم ، بازار چهارم ، و در نهایت بازار پایه تقسیم بندی کردند که توضیحات هر کدام به تفکیک در زیر آورده می شود:
بازار اول و دوم:
چه در بورس و چه در فرابورس قوانین سخت گیرانه تری دارد. در بازار اول میگویند حداقل تعداد سهامدارها میبایست از یک تعداد خاص کمتر یا بیشتر نشود و از حد تعریف شده محدود برای هر شرکتی به نسبت شرایط آن شرکت تجاوز نکند، حداقل شناوری باید یک مقدار خاصی باشد ، تعداد روزهای معاملاتی باید از یک درصدی بالاتر باشد و قوائدی از این قبیل اما چون ما به عنوان یک سرمایه گذار عادی خیلی با آن برخورد خاصی نداریم توضیح خاصی ندارد و دلیل نیز بر آن نیست که جز به جز آن را اطلاع داشته باشیم.
اما این موضوع را بدانید که هر کدام به تفکیک یک شاخص مخصوص به خود را دارند که در سایت tsetmc میتوانید به تفکیک و با جزییات با آن سر و کله بزنید و با جزیی ترین قواعد آن ها را در سایت نامبرده و حتی کدال آشنا شوید.
بازار سوم :
در این بازار یکسری معاملات بلوکی انجام میشود که با آن خیلی کاری نداریم.
بازار چهارم :
در آن یکسری اوراق دولتی منتشر شده و قابل معامله است.
از اینجای مقاله در رابطه با بازار های مهمی صحبت به عمل خواهد آمد که بسیاری از مشکلات معامله گران تازه کار و آموزش ندیده در حوزه بورس را به چالش میکشد و گاهی باعث از دست رفتن سرمایه و بلوکه شدن پول هایشان در خرید سهام اشتباه میشوند، که به تفکیک از آنها صحبت خواهیم کرد.
بازار پایه :
از بازارهای مهم در بازار سرمایه و فرابورس است که در آن معاملات با شرایط خاصی انجام میشود.
شرایط معامله در این بازار به این صورت بوده و پس از تغییرات به این شکل درامده است : در این بازار تا مدتی معاملات آنلاین انجام نمی گرفته و اگر قرار به معامله در این بازار بود حتما از کارگزاری درخواست معامله میگردید. اما بعد از مدتی دسترسی معاملات آنلاین داده شد ولی با این عنوان که مسئولیت معاملات بر عهده خودتان باشد. یعنی شما با تحقیق بر اینکه سهمی که خریدار آن هستید چقدر ریسک معاملاتی دارد ، در چه وضعیتی میباشد از لحاظ تابلو خوانی و یا صورت های مالیاتی آن که در سایت کدال ارائه شده به چه صورت است ولی در نهایت نوع معاملات آن امروزه با توجه به آنلاین شدن معاملات مثل بازار بورس و فرابورس میباشد.
بازار پایه جزئی از بازار فرابورس است و معمولا ریسک معاملاتی بیشتری نسبت به بورس و فرابورس دارند. چون شرکت ها کوچک هستند ، سفته بازی زیادی در این سهام و شرکت ها زیاد انجام میشود ، شفافیت آنچنانی ندارند و از تقریبا یکسال قبل، بازار پایه به دلیل مشکلات متعددی که داشت، خودش به سه دسته تقسیم بندی شده است که به این اسامی معروفند:
دسته بندی شدند به تابلو زرد ، تابلو نارنجی و تابلو قرمز که به ترتیب ریسک معاملات در آنها بیشتر و بیشتر خواهد شد و حتی دامنه نوسان متغیر. سازمان بورس و اوراق بهادار تهران با این کار ریسک معاملات را کنترل میکنند و باعث شفاف سازی برای سهام داران تازه وارد شدند چرا که در ابتدا هر شخصی که وارد بازار سرمایه میشود اینقدر و با جزییات اطلاعات ندارد و با آموزش از صفر تا صد بورس کم کم آگاه خواهد شد.
نکته :
اما نکته ای که به آن باید اشاره کنیم تغییرات دامنه نوسان هست که در موارد خاص در بازار بورس و فرابورس تغییر میکند ، مثل زمانی که سهمی افشای اطلاعات داشته و یا به مجمع های خاصی رفته باشد و یا اینکه افزایش سرمایه داشته باشد. اما در بازار پایه علاوه بر اینکه در مواقع ذکر شده در سطرهای فوق امکان تغییر دامنه دارد در مواقع دیگر مثل زمانی که سهم سه روز پشت سر هم صف خرید یا صف فروش باشند، دامنه نوسان تغییر میکند که در چارت فوق به تفکیک و توضیح مفصل آورده شده.
مثلا اگر سهمی از بازار پایه تابلو زرد باشد که دامنه نوسان آن 3 است اگر سه روز پشت سر هم صف خرید باشد و مثبت 3 نوسان کند در روز چهارم دامنه آن به مثبت 5 تغییر میکند و این یک نوع امتیاز و یا جایزه محسوب میشود و برعکس آن هم در بازار منفی صادق است.
چند بازار مستقل دیگر در سازمان بورس و اوراق بهادار تهران تعریف شده که اطلاعات از آن خالی از لطف نیست.
بورس کالا چیست؟
معمولا محصولات شرکت های مختلف در آن معامله میشود مثل زیره، گندم، فولاد، خرما و .. دلیل به وجود آمدن این بازار این هست که جلوی رانت گرفته شود و سیستم قیمت گذاری آزاد برای کالاها اعمال شود یعنی بر اساس عرضه و تقاضا در بورس کالا بتوانیم معاملات خودمان را انجام بدهیم و بیشتر برای افراد حقوقی هست و ما زیاد با این بازار سر و کار نداریم.
بورس انرژی چیست؟
فعلا این بازار فعالیت آنچنانی ندارد و آیتم های جزیی در آن معامله میشود مثل برق و … ولی از سه سال گذشته اخبار اعلام کرده که قرار است نفت در این بازار معامله شود ولی بخاطر تحریم ها وزارت نفت مخالفت کرده ولی هنوز هم منتظریم نفت و سایر عامل های انرژی در این بازار معامله شود.
سخن آخر :
اما شاید سوالی که در ذهن شما دوست عزیز ساخته شود این باشد که از این توضیحات و بازارها چگونه باید استفاده کرد؟ چکونه دامنه های نوسان تغییر میکند؟ چرا تغییر میکند؟ و تمام نکاتی از جمله مجمع، حق تقدم، افزایش سرمایه و … که از اصطلاحات بورسی است را چگونه باید بشناسیم؟
جای هیچ نگرانی نیست چون قرار شده است که با هم و پله پله مسیر شناخت بازار بورس ایران و ابزارهای لازم را کسب و در مسیر رشد و ترقی از آن استفاده کنیم.
به امید اینکه روزی در کنار خانواده بزرگ ایزی پیپس شما دوست جدید الورود نیز موفق و پر روزی باشید.
دیدگاهتان را بنویسید